اثر زمان برداشت بر فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره اتانولی ریشه شیرین بیان

   چکیده مقدمه: امروزه با افزایش آگاهی مصرف­کنندگان نسبت به سالم بودن افزودنی­های غذایی خصوصا آنتی­اکسیدان­ها سعی بر این است که از این مواد به جای مواد شیمیایی ترکیبی در مواد غذایی استفاده شود. شیرین­بیان یکی از مهم­ترین گیاهان دارویی می­باشد که دارای ترکیبات فیتوشیمیایی با اثرات سلامتی­بخش است. از این ترکیبات می­توان گلیسیریزین و ترکیبات فنولیک را به عنوان آنتی­اکسیدان، کاهنده آسیب های اکسیداتیو به سلول که منجر به سرطان، بیماری­های قلبی و .... می­شود نام برد. کیفیت گیاهان دارویی تحت تاثیر عوامل زیادی از جمله زمان برداشت قرار می­گیرد. بنابراین می­توان گفت بررسی اثر زمان برداشت روش مناسبی برای رسیدن به بهترین کیفیت دارویی گیاه شیرین­بیان می­باشد. مواد و روش­ها: ریشه شیرین­بیان در 2 فصل پاییز و زمستان (20 مهر و 20 دی) از استان گلستان (ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی محله) جمع­آوری گردید. ترکیب شیمیایی و فعالیت آنتی­اکسیدانی ریشه­های برداشت شده در 2 فصل متفاوت با آزمونهای DPPH، قدرت احیاکنندگی و ظرفیت آنتی­اکسیدانی کل ارزیابی شد. یافته­ها: مقدار رطوبت در ریشه­های برداشت شده در فصل پاییز بیشتر بود در حالی­که مقدار پروتئین، قند، خاکستر و ترکیبات فنولیک در ریشه­های برداشت شده در فصل زمستان (20 دی) ببیشتر بود. نتایج نشان داد که فعالیت آنتی­اکسیدانی عصاره ریشه شیرین­بیان برداشت شده در فصل زمستان (20 دی) بیشتر می­باشد. نتیجه­گیری: با توجه به این که عوامل محیطی سبب تغییراتی در رشد گیاهان دارویی و کیفیت مواد مؤثره آنها می­گردند لذا برداشت یک گیاه دارویی زمانی مقرون به­صرفه است که مواد مؤثره آن به حد مطلوب رسیده باشد. برداشت گیاهان دارویی در زمان نامناسب نه تنها میزان محصول به دست آمده را کاهش می­دهد بلکه محصول برداشت شده نیز از کیفیت خوبی برخوردار نخواهد بود زیرا عملکرد اندام مورد نظر و هم­چنین میزان متابولیت­های ثانویه یک گیاه دارویی در مراحل مختلف رشد و نمو گیاه متفاوت است.   واژه­های کلیدی: ریشه شیرین­بیان، زمان برداشت، عصاره اتانولی، فعالیت آنتی­اکسیدانی