اثر روزه داری ماه مبارک رمضان بر فعّالیت محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال در بیماران مبتلا به تخمدان پلی کیستیک

مقدمه: سندرم تخمدان پلی کیستیک، یک اختلال پیچیدۀ ناهمگن است که عوامل چندی در آن تأثیر دارد. 4 تا 18 درصد زنان در سن باروری به آن مبتلا می شوند که همراه با اختلال در عملکرد باروری، متابولیکی و روانی می باشد. محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- آدرنال دارای یک نقش اساسی در رشد و تنظیم سیستم تولید مثل در مردان و زنان است و فعالیت این محور در بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک بالا گزارش شده است. مطالعه حاضر با هدف مقایسه بیوشیمیایی نوروهورمون های مغزی در دو گروه از زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک روزه دار و غیر روزه دار انجام شد. روش‌کار: این مطالعه مقطعی در مرداد ماه سال 1390 (مصادف با ماه مبارک رمضان) بر روی 40 بیمار مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک که به پژوهشکده رویان تهران مراجعه کرده بودند، انجام شد. بیماران در دو گروه 20 نفره مطالعه (روزه دار) و کنترل (بدون روزه) قرار گرفتند. گردآوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام شد. برای بررسی اثر روزه داری، هورمون های استرس زا در اولین سیکل قاعدگی بعد از ماه رمضان مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه 18) و آزمون های کای دو، ضریب همبستگی اسپیرمن، تی مستقل و من ویتنی انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد. یافته‌ها: در افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، میانگین سطح هورمون کورتیزول در گروه روزه دار (4/4±2/8 میکروگرم/ دسی لیتر) کمتر از گروه بدون روزه (7/4±2/11 میکروگرم/ دسی لیتر) بود (049/0=p). همچنین میانه سطح هومون نورآدرنالین در گروه روزه دار (5/1273 پیکوگرم/ میلی لیتر) کمتر از گروه بدون روزه (5/1503 پیکوگرم/ میلی لیتر) بود (047/0=p). سطح هورمون های آدرنالین (151/0=p)، بتا اندورفین (543/0=p) و انسولین (818/0=p) در گروه روزه دار نسبت به گروه بدون روزه تفاوت معناداری نداشت. نتیجه‌گیری: روزه داری در ماه مبارک رمضان باعث کاهش معنی دار نوروهورمون های استرسی کورتیزول و نورآدرنالین در بیماران مبتلا به تخمدان پلی کیستیک می شود. همچنین مداخله در شیوۀ زندگی در بهبود سلامت بدن مؤثر است.