اثر دما و طول روز بر سرعت مراحل نمو گلرنگ در استان اصفهان

نمو محصول عبارت است از تغییرات کیفی برنامه ریزی شده ای که گیاه را به سوی رسیدگی هدایت می کند. تحت شرایط فاریاب، تنها عناصر اقلیمی قادر به تغییر رشد و نمو گیاه هستند و تحت این شرایط، میزان تأثیرپذیری از دما و طول روز بیش از سایر عناصر خواهد بود. به منظور تخمین سرعت نمو ارقام گلرنگ به نام های اراک، زندهرود و 1383 در - گلدشت با استفاده از درجه حرارت و طول روز، از آزمایشهای تاریخ کاشت این ارقام طی سال های 1388 مزرعه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان استفاده شد. برای محاسبه سرعت نمو، طول هر مرحله نموی عکس گردید. برای تعیین مدل سرعت نمو هر مرحله، سرعت هر مرحله نمو به عنوان متغیر تابع و متغیرهای حرارتی، طول روز و حاصل ضرب متغیرهای حرارتی با متغیرهای طول روز به عنوان متغیر مستقل در رگرسیون مرحلهای استفاده شدند. مرحلهای از رگرسیون به عنوان مدل مناسب انتخاب شد که ضریب رگرسیون و ضریب تشخیص جزء آن حداقل در سطح احتمال 5 درصد معنیدار بوده و حداکثر ضریب تبیین کل را داشته باشد. تعداد روز ازکاشت تا سبزشدن، سبزشدن تا تکمه دهی، سبزشدن تا گل دهی و تا رسیدگی و گل دهی تا رسیدگی از تاریخ های کاشت تأثیر پذیرفت. با افزایش دما، طول مراحل نمو کاهش یافت. طول دوران سبز شدن تا تکمه دهی و تا گل دهی بیشترین تأثیر را از طول روز پذیرفت و با افزایش آن کاهش یافت. میانگین درجه حرارت تنها متغیری بود که وارد مدل شد و حدود 76 درصد تغییرات سرعت سبزشدن ارقام مورد مطالعه را توضیح داد. حدود 83 درصد سرعت نمو مرحله سبز شدن تا تکمه دهی به وسیله حاصل ضرب درجه حرارت حداکثر در طول روز توجیه گردید. مربع درجه حرارت حداکثر در مربع طول روز حدود 92 درصد تغییرات سرعت نمو مرحله سبزشدن تا گل دهی را بیان نمود. مربع درجه حرارت حداکثردر مربع طول روز با توان چهارم درجه حرارت حدود 81 درصد واریانس سرعت نمو مرحله سبزشدن تا رسیدگی را بیان نمودند. مکعب درجه حرارت حداقل، تنها متغیری بود که سرعت مرحله گ لدهی تا رسیدگی را به میزان 47 درصد توضیح داد. سهم پارامترهای حرارتی و طول روز در تعیین سرعت مراحل مختلف نمو ثابت نیست. علت این امر ممکن است تفاو تهایی در ماهیت فیزیولوژیک مراحل نمو و اختلاف در عکس العمل مراحل نمو به عناصر اقلیمی، خاکی، زراعی و اثرهای متقابل این عوامل با یکدیگر و با ژنوتیپ گیاه باشد.