اثر تنش خشکی بر عملکرد دانه و ویژگی‌های کمی ژنوتیپ‌های امید بخش بهاره کلزا

اثر خشکی آخر فصل بر عملکرد دانه و ویژگی‌های کمی تعداد 11 لاین امید بخش بهاره کلزا به همراه رقم هایولا 401 به عنوان شاهد، در قالب یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری نرمال و تنش قطع آبیاری از ابتدای گل‌دهی، طی دو سال (89-1387) در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد مورد بررسی قرار گرفت. پس از انجام تجزیه مرکب در اثرات اصلی تنش خشکی و لاین‌ها و برهمکنش آن‌ها اختلافات آماری معنی‌دار در میانگین‌ عملکرد دانه و سایر صفات کمی مشاهده شد. قطع آبیاری از ابتدای گل‌دهی باعث کاهش 25% عملکرد دانه، 4/14% تعداد خورجین در بوته، 6/13 درصد وزن هزار دانه، 10 درصد تعداد دانه در خورجین و 5/6 درصد روغن نسبت به تیمار شاهد شد. بیش‌ترین میانگین عملکرد دانه در شرایط بدون تنش مربوط به رقم هایولا 401 و L4 به ترتیب با مقادیر 2537 و 2511 کیلوگرم در هکتار، و در شرایط تنش مربوط به رقم هایولا 401 و L1 با مقادیر 2025 و 1974 کیلوگرم درهکتار بود. مقایسه میانگین‌ها در هر دو محیط به تفکیک نشان داد که تفاوت لاین‌ها در شرایط تنش بیش‌تر از شرایط بدون تنش بود. بنابراین لاین‌ها از نظر واکنش عملکرد به تنش از تحمل ژنتیکی متفاوتی برخوردار هستند. لذا استفاده از لاین‌های دارای صفات مطلوب ژنتیکی نظیر حداقل کاهش عملکرد دانه، اجزای عملکرد و درصد روغن، در برنامه‌های به‌نژادی مناسب می‌باشد. به‌طور کلی، لاین‌های L1 ، L4 و L11 به عنوان جایگزین رقم هایولا 401 توصیه می‌شوند.