اثر بخشی آموزش مصون‌ سازی در برابر استرس بر میزان شادکامی و کیفیت زندگی سالمندان

زمینه و هدف: کهنسالی دوره اجتناب‌ناپذیری از زندگی هر فرد است که شناخت و واکنش صحیح نسبت به آن می‌تواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد. کیفیت زندگی خوب با شادکامی و کاهش استرس در ارتباط است. لذا هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش مصون‌سازی در برابر استرس بر میزان شادکامی و کیفیت زندگی سالمندان استان مازندران بود. مواد و روش‌ها: روش پژوهش حاضر نیمه‌تجربیی و طرح آن از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه سالمندان استان مازندران (223 نفر) بودند که در مؤسسات شبانه‌روزی نگهداری می‌شدند. پس از اجرای پرسشنامه شادکامی و کیفیت زندگی، از بین افرادی که دارای کمترین میزان شادکامی و کیفیت زندگی بودند (55 نفر) 40 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شدند و در دو گروه (آزمایش و کنترل) قرار گرفتند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه شادکامی آکسفورد و پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی استفاده گردید. برنامه آموزش مصون‌سازی در برابر استرس در 8 جلسه 60 دقیقه‌ای در گروه آزمایش به‌مدت 2 ماه اجراء شد و پس از اتمام برنامه آموزشی، دو ماه بعد دوباره هر دو گروه (آزمایش و کنترل) پرسشنامه شادکامی و کیفیت زندگی را در وضعیتی یکسان و مشابه تکمیل کردند و ارزیابی شدند. نتایج به روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره و با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS نسخه 18 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که آموزش مصون سازی در برابر استرس در گروه آزمایش بر افزایش شادکامی و کیفیت زندگی تأثیر معناداری دارد. مقدار Eta (563/0) نشان‌دهنده اندازه اثر آموزش انجام شده در میزان شادکامی است که در سطح 01/0معنادار است. بنابراین می‌توان 3/56 درصد از تغییرات میزان شادکامی را به آموزش انجام شده نسبت داد. در خصوص کیفیت زندگی نیز مقدار Eta(531/0) نشان‌دهنده اندازه اثر آموزش انجام شده در میزان کیفیت زندگی است که در سطح 05/0 معنادار است. یعنی 1/53 درصد از تغییرات میزان کیفیت زندگی مربوط به آموزش انجام شده است. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد سالمندانی که آموزش مصون‌سازی در برابر استرس را دریافت نمودند، شادکامی و کیفیت زندگی بالاتری در مقایسه با گروهی که این آموزش را دریافت نکردند، گزارش کردند. بنابراین ضرورت آموزش مصون سازی در برابر استرس برای گروه‌های سالمندان که نسبت به استرس آسیب‌پذیر هستند، ضروری به‌نظر می‌رسد.