اثرات نیمه مزمن نانوذره‌ی اکسید مس بر برخی پارامترهای خونی و بافت آبشش بچه‌ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio)

رشد فن‌آوری و و توسعه فعالیت‌های صنعتی در چند دهه اخیر موجب ورود مقادیر زیادی از آلاینده‌ها به محیط زیست شده است. با توجه به اثرات زیان‌بار برخی آلاینده‌ها بر محیط و موجودات زنده، بررسی و اثبات آسیب‌های ناشی از آ‌ن‌ها ضرورت می‌یابد. لذا هدف این پژوهش مطالعه سمیت احتمالی نانوذرات Cuo از طریق ارزیابی پارامترهای خونی و بررسی بافت آبشش بچه ماهی کپور معمولی است. بچه ماهیان ‌ در 12 آکواریوم حاوی غلظت‌های تحت کشنده‌ی 50، 100 و 200 میلی‌گرم برلیتر از اکسیدمس و یک گروه شاهد (بدون نانوذره‌ی اکسیدمس) در سه تکرار تیمار شدند. ماهی‌ها به مدت 14 روز در معرض نانوذرات اکسید مس قرار گرفتند. در روزهای 7 و 14، نمونه‌ها خون گیری گردید و هموگلوبین (Hb)، هماتوکریت (Hct)،گلبول-های قرمز خون (RBC)، گلبول‌های سفید خون (WBC)، لنفوسیت‌ها، مونوسیت‌ها، ائوزینوفیل‌ها و نوتروفیل‌ها اندازه گیری شد و MCV، MCH و MCHC محاسبه گردید. آبشش نمونه‌ها نیز جهت انجام مطالعات آسیب‌شناسی بافتی جدا شده، مقاطع بافتی آبشش تهیه و آسیب‌های بافتی بررسی گردید. تجزیه و تحلیل پارامترهای خونی نشان داد که نانوذرات اکسیدمس پس از 14 روز، به‌طور معناداری RBC، Hb ، Hct(در غلظت‌های 100 و 200 میلی‌گرم برلیتر)، MCH (در غلظت 100 میلی‌گرم برلیتر) و MCV (در غلظت‌های 50 و 200 میلی‌گرم برلیتر) را کاهش داد (05/0>P)(P <0.05) . نانوذرات اکسیدمس همچنین بر تعداد لنفوسیت‌ها، مونوسیت‌ها و نوتروفیل‌ها اثرات قابل توجهی داشته است (P <0.05 (05/0>P)). نتایج حاصل از بررسی مقاطع بافتی آبشش نیز آسیب‌هایی از قبیل پرخونی، خون‌ریزی، هایپرپلازی و چسبندگی رشته‌های ثانویه با شدت بالا و عریض شدن و تحلیل لاملای اولیه، نکروز سلولی، تلانژکتازی و ضخیم شدن غضروف لاملای اولیه با شدت کمتر را نشان داد. به این ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که نانوذرات اکسید مس در غلظت‌های مورد بررسی در این مطالعه، اثرات منفی بر بچه‌ماهیان کپور داشته است.