اثرات انواع بدهی های دولت بر بازار سهام در ایران: ضرورت توسعه ابزارهای مالی اسلامی ‏دولتی

سیاست مدیریت بدهی‌های دولت عمدتاً مبتنی بر ابزارهای بازار سرمایه است. تحت این سازوکار، منابع راکد و غیرمولد مالی برای ‏سیاست‌های مالی ضدچرخه‌ای استفاده می‌شود. اما سیاست مذکور در ایران عمدتاً مبتنی بر منابع مولد نظام بانکی و نهادهای غیرسپرده-‏پذیر است و بازار سرمایه به صورت منفعل از این سیاست‌ها متاثر می‌شود. این مساله می‌تواند به ناکارایی سیاست‌های مدیریت بدهی-‏های دولت و بی‌ثباتی بازار سرمایه منجر شود. بر این اساس، در این مطالعه‌ اثرات مستقیم و غیرمستقیم انواع بدهی‌های دولت بر بازار ‏سهام ایران با روش ‏SVAR‏ طی دوره‌ی زمانی 1‏q‏:1384- 4‏q‏:1395 بررسی شد.‏ نتایج نشان داد اثرات بدهی‌های دولت بر بازار سهام عمدتاً به صورت غیرمستقیم و از کانال متغیرهای اقتصادی است. به طوریکه ‏افزایش نرخ ارز حقیقی، نسبت قیمت کالاهای غیرقابل‌تجارت به قابل‌تجارت و سطح عمومی قیمت‌ها تاثیر منفی و افزایش ‏GDP‏ تاثیر ‏مثبت بر قیمت حقیقی سهام دارد. متغیرهای مذکور نیز به صورت معناداری از انواع بدهی‌های دولت متاثر می‌شوند. از بین بدهی‌های ‏دولت صرفاً بدهی دولت به نهادهای غیرسپرده‌پذیر تاثیر مستقیم و معناداری بر قیمت حقیقی سهام دارد. بر اساس این نتایج، بازار ‏سرمایه به صورت منفعل از نحوه‌ی مدیریت بدهی‌های دولت متاثر می‌شود. حال آنکه توسعه اوراق بهادار اسلامی دولتی در چارچوب ‏بازار سرمایه کشور از یکسو، مدیریت بدهی‌های دولت را انعطاف پذیر می‌کند و پیامدهای نامطلوب آنها را حداقل می‌کند؛ از سوی ‏دیگر، به شرط توجه به ظرفیت بازار سرمایه در میزان و زمان انتشار اوراق بهادار دولتی و همچنین منضبط بودن دولت در تسویه اوراق، ‏به توسعه بازار سرمایه کمک خواهد کرد. ‏