اثرات ادوار تجاری بر نرخ مرگ و میر در استان‌های ایران

رشد اقتصادی و بهبود سلامت از جمله مسائل اصلی مورد بحث در توسعه اجتماعی و سیاست عمومی یک کشور محسوب می‌شوند. اقتصاد در هنگام رکود و رونق بر شیوه زندگی، وضعیت سلامت و هزینه‌های افراد اثرگذار است. یافته‌های مطالعات گذشته نشان می‌دهد که ارتباط بین سلامت و اوضاع اقتصادی مبهم و در شرایط متفاوت، متناقض است. بنابراین نگرانی در مورد چگونگی اثرگذاری شرایط اقتصادی بر سلامت افراد امری طبیعی به نظر می‌رسد. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات ادوار تجاری بر نرخ مرگ و میر (به عنوان یک شاخص اساسی از سلامت) در استان‌های ایران در دوره 89-1381 با روش داده‌های ترکیبی انجام شده است. برای این منظور از تولید ناخالص داخلی سرانه به عنوان شاخصی برای فعالیت اقتصادی (ادوار تجاری) استفاده شده است. همچنین اثرات متقابل بیکاری و سطوح فعالیت اقتصادی نیز در نظر گرفته شده است. متغیر شهرنشینی و آلودگی هوا نیز به عنوان شاخص‌های مکمل دیگر برای تبیین نرخ مرگ و میر در نظر گرفته شده‌اند. نتایج بررسی نشان­دهنده رابطه‌ای منفی بین مرگ و میر و تولید ناخالص داخلی سرانه است. ضریب اثرات متقابل بیکاری و سطوح فعالیت اقتصادی نیز منفی شده یعنی با افزایش GDP، رابطه بین بیکاری و مرگ و میر منفی‌تر می‌شود (بیکاری بیشتر موجب مرگ و میر کمتر است). همچنین رابطه‌ای مثبت بین مرگ و میر و شهرنشینی و نیز مرگ و میر و آلودگی هوا وجود دارد.