ابوعلی مُسکویه و خرد سیاسی چندآوایی

author

  • رضا نجف‌زاده دانشجوی دکتری اندیشۀ سیاسی دانشگاه تهران و عضو شورای علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات
Abstract:

چکیده جاویدان خرد آمیزه‌ای از متون گوناگون است. ابوعلی مُسکویه در این مجموعه حکمت‌های متعددی از فرهنگ‌ها و افق‌های اجتماعی گوناگون را فراهم آورده است. آوا‌های متکثر جاویدان خرد، با محوریت عقلِ اخلاق‌بنیاد، درواقع نوعی فلسفۀ عملی چندگانه را صورت‌بندی می‌کنند. مسکویه با کنار هم قراردادن حکمت‌‌‌‌‌های ایرانی، رومی، هندی، عرب پیش از اسلام، و عرب دورۀ اسلامی آرمان عقلی سراسرْ جهانی و ابدی را طراحی کرد و در ورای تمدن‌ها و ملت‌ها، شاکله‌ای انسان‌گرایانه را ترسیم کرده است. جاویدان خرد، به منزلۀ متنی چندآوایی، عرصۀ پذیرش «دیگری» است و بردباری سیاسی و آموختن از «دیگری» را به مخاطب می‌آموزد. در سراسر این کتاب حضور دیگری ملموس است؛ دیگریِ عرب، دیگری هندی، دیگری رومی، دیگری یونانی، دیگری مسلمان، و دیگری نامسلمان. پذیرش دیگری چون مبتنی‌بر اخلاق انسان‌گرایانه است، خرد مصلحت‌اندیشِ سیاست را از خشونت تهی می‌سازد و به این اعتبار، مرز دقیقی بین عقلانیتِ حکمت عملی جاوید و عقلانیت نهفته در سنت رئالپولیتیک برقرار می‌شود. حکمت‌ عملی ابوعلی مسکویه برای ابتنای نظریۀ سیاسی معاصر بر میراث قدمایی ظرفیت‌های فراوانی دارد. این ظرفیت‌های نهفته را می‌توان، در چهارچوب اقتضائات دوران، «آشکار» یا «بازنویسی» کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تطبیقی مبانی و آرای اخلاقی علامه مجلسی و ابوعلی مسکویه

اگرچه علامه مجلسی در مجلدات مختلف کتاب بحار به‌طور مستقل در صدد نگارش کتاب اخلاقی و بیان نظام اخلاقی منسجمی نبوده، با بررسی مباحثی که وی در ذیل آیات و روایات بیان کرده است، نظام اخلاقی جامعی به‌دست می‌آید که علاوه بر تأکید بر نقش عقل در تبیین آموزه‌های علمی و عملی اخلاق و تبیین فضایل اخلاقی، به نقش اساسی دین نیز در تبیین مبادی نفسانی افعال و ابعاد مختلف اخلاقی و تربیتی توجه ویژه‌ای شده است، به‌...

full text

درآمدی بر روش و بینش تاریخی ابوعلی مسکویه در تجارب الامم

   ابوعلی مسکویه از مورخان معروف عصر آل بویه بوده که ضمن اثرپذیری ازپیشینیان خود نگاه متفاوتی نیز به تاریخ نگاری داشته است.چرا که وی با تألیف آثار خویش نگرش خاصی را در تاریخ نگاری اعمال کرده است.شیوه ای که او در تاریخ نگاری خود اتخاذ می­کند در روند تکوین افق های تاریخ نگاری ایرانی تاثیر بسزائی برجای گذاشته است.وجود انگیزه های خاص و همچنین گزارش های ارزشمند در ابعاد سیاسی،اجتماعی و اقتصادی جامعه...

full text

رویکرد گادامری به «کرامتِ انسان» در اندیشه ابوعلی مسکویه؛ درس‌هایی برای جامعه امروز

کرامت انسان در اندیشه متفکرِ انسان‌گرای اسلامی، برای تعیین معیار کرامت‌مندی انسان و به تبعه آن تعیین حق انسان، مسئله‌ای است که با تحلیل آن می‌توان نگاهی متفاوت به حقوق بشر در عصر کنونی انداخت. حقوق بشر در دوران مدرن از مسائلی است که بیش از حوزه عمل در حوزه نظر نزاع میان گفتمان‌ها را ایجاد کرده است. کرامت انسان آن ویژگی خاصی است که انسانِ به‌ماهو انسان را موجودی متفاوت از سایر موجودات، مستحق حقوق ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 6

pages  115- 144

publication date 2012-04-10

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023