آموزش فیزیک در نخستین کتاب‌های درسی فیزیک در ایران: اصول علم فیزیکِ ناظم العلوم و جرالثقیلِ کریشیش

author

Abstract:

فیزیک جدید اولین بار در قرن 13ق (19م) به ایران وارد شد. کتاب جرالثقیل و علم حکمت طبیعی از آگوست کریشیش اولین کتاب درسی فیزیک در ایران بود. این کتاب ترجمه‌ای از تدریس‌های شفاهی کریشیش در مدرسۀ دارالفنون است که توسط دستیار ایرانی وی میرزا زکی مازندرانی در سال 1274ق گردآوری شد. پس از این قبیل ترجمه‌ها تحصیل کردگان ایرانی در غرب پس از بازگشت به ایران مشغول به تدریس در دارالفنون شدند و کتاب‌های درسی فیزیک جدیدی تألیف کردند. کتاب حکمت طبیعی اصول علم فیزیک تألیف علی‌خان ناظم العلوم (1293ق) نمونه‌ای از این دست است. علی رغم اینکه کتاب‌های درسی فیزیک در آن دوره دارای اشتباهات اندکی هم بود، نقطۀ عطفی برای تغییر آموزش علوم قدیم به علوم جدید در قرن 19 میلادی در ایران بودند. مقایسۀ کتاب کرشیش و ناظم‌العلوم نشان دهندۀ دو نوع کتاب درسی در ایران است که به دو جنبه از آموزش فیزیک در ایران می‌پرداختند. اولی یک کتاب درسی بود که روابط ریاضی کاربردی در فیزیک و روش حل مسائل را آموزش می‌داد، ولی دومی به آموزش عمیق مفاهیم فیزیکی از طریق ذکر مثال‌هایی از کاربرد در صنعت و تاریخ فیزیک به زبان ساده توجه داشت. ناظم العلوم از چهار منبع فرانسوی استفاده کرده است که بخش‌هایی از متن فارسی او با بخش‌هایی از آن منابع فرانسوی مقایسه می‌شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نخستین آثار نگاشته شده در فیزیک جدید در دوران قاجار تا سال 1300ق

آشنایی ایرانیان با مفاهیم جدید فیزیک به دورۀ حکمرانی قاجار برمی‌گردد. آنچه در این مقاله می‌آید معرفی برخی از ویژگی‌های نخستین آثار تألیف شده یا ترجمه شده در حوزۀ فیزیک جدید تا حدود سال 1300ق خواهد بود. اکثر این آثار به صورت نسخۀ خطی باقی مانده‌اند و نسخه‌های متعدد نیز از آنها در دست نیست. این آثار عمدتاً به انگیزۀ اهداء به شخص پادشاه یا دیگر مقام‌های حکومتی و یا به سفارش بعضی از بزرگان کشور نوشت...

full text

فیزیک کاربردی-1: مقدمه‌ای بر فیزیک اعصاب

In recent years, many physics departments have turned from pure physics into applied physics so that physics is no longer taught as a major in undergraduate or graduate studies without any specific application. This is due to the physics solutions brought for researchers in different disciplines, and that is for the analytical skills of physicists. From the first differential equation developed...

full text

ماتریس نمایی در فیزیک

در این مقاله پس از معرفی تابع نمایی، ماتریس نمایی را بیان خواهیم کرد. در ادامه ضمن بیان ویژگی هایی از ماتریس نمایی، چند روش محاسبه آن را به اختصار شرح می دهیم. سپس کاربردهایی از ماتریس نمایی در فیزیک بیان می شود.

full text

نجم الدوله و فیزیک

با نظر به نقش عبدالغفار نجم‌الدوله در ورود علوم جدید به ایران، متوجه خواهیم شد که وی در ورود فیزیک جدید نیز تأثیرگذار بوده است. عبدالغفار در این رشته، هم دارای تألیف و هم دارای ترجمه می‌باشد. تعدادی از آثار منتسب به وی در زمینۀ فیزیک عبارتند از؛ جرثقیل (ترجمه‌ای از پوانسو)، تکافو قوا (ستاتیک)، فیزیک و شیمی و علم بخارات. از این میان تاکنون تصاویر دو نسخه به دست ما رسیده است. یکی نسخۀ اصول علم ست...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 15  issue 1

pages  1- 19

publication date 2017-07-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023