آتش عشق از دیدگاه مولانا

آتش یکی از چشمگیرترین پدیده­های عالم هستی با داشتن صفات برجسته­ای، همچون حیات­بخشی، مرگ­آفرینی، شورآفرینی، حرارت­بخشی، پاک­کنندگی، راه نمایی، حرکت به سوی معشوق وغیره در الهام­بخشی معانی مختلف همواره مورد توجّه اهل ادب و عرفان بوده­است. مولانا نیز به اقتضای مرام و مسلک خود در مقام تبیین اندیشه‌های عرفانی خود به خصوص اندیشه­های وحدت وجودی، از تمثیل آتش و ویژگی‌های آن بهره­های فراوان برده­است. دراین باره، وی با کمک آتش و مضامین آن توانسته است زیباترین و بهترین تمثیل­ها و تعبیرات ممکن را برای نشان دادن نسبت خالق و مخلوق و رابطة آنها ترسیم و مفاهیم مبتکرانه و دل­پذیری را خلق و ارائه نماید. صفات مشابه عشق، همچون شوق و ذوق هم آتش شمرده شده­اند. مجموعة آنچه درزبان قرآن " هدایت " نامیده می شود و مجموعة آنچه درنظر مولانا و عارفان " عشق" تعبیر می‌شود، به نور و آتش تشبیه می گردد. آتش به صورت عشق در عرفان حضور یافته و در همة کشف و شهودهای عارفان همواره نور و آتش به نوعی دیده می­شود. در اندیشه‌های مولانا، آتش در مصداق­های« آتش حق، آتش غیرت، آتش قهرالهی، آتش انبیا(ابراهیم و موسی)، آتش ریاضت و مشکلات سیروسلوک، آتش غفلت، آتش خوف حق، آتش فقر، آتش هجران، آتش کلام و سخن، آتش عشق، آتش غم، آتش امراض و بیماری، آتش نفس، آتش شهوت، آتش حرص، آتش چاپلوسی، آتش حسادت، آتش گناه، آتش بخل، آتش شوم، آتش بلا، آتش شیون و زاری، آتش جهنم، آتش ابلیس، آتش عذاب، عنصر آتش و... به چشم می­خورد. « آتش عشق » با 120 بار تکرار، پربسامدترین کاربرد آتش در سخن مولاناست. در این مقاله، کارکرد آتش در عشق از دیدگاه مولانا نمایانده شده­است.