آتش در آثار منظوم مولانا

Authors

Abstract:

آتش در شعر مولانا در قالب‌های تلمیح، تمثیل، استعاره، نماد، مجاز و غیره حضور یافته است. آتش گاهی «می­سازد» و گاهی «می­سوزاند»؛ انسان را «می­آزماید و می‌گدازد و می­نوازد». آتش را با دو بعد الهی و شیطانی آن در عرفان اسلامی می­بینیم. آتش در اندیشه­های مولانا در مصداق آتش حق و تجلیّات وی، آتش انبیا، آتش مشکلات سیر و سلوک، آتش عشق، آتش طبایع درون، آتش هواهای نفسانی، آتش جهان مادی و علایق آن، آتش جهنم، آتش عناصر و غیره به چشم می­خورد. مولانا نه تنها آثار آتش عنصری را از قبیل: «گرمابخشی، سوزندگی، سازندگی، بالاروندگی، گسترش یابندگی، نوردهی، پاک کنندگی»؛ برای همه­ی آتش­های معنوی نیز صادق می­داند بلکه در آتش­های معنوی این صفات را حقیقی­تر می­داند. آتش %89/2 ابیات دیوان شمس و %78/1 ابیات مثنوی معنوی را در برمی‌‌گیرد. مولانا از مترادفات واژه­ی آتش بهره برده­است امّا در مفاهیم استعاری، کنایی و نمادین و می­توان گفت تشبیهی، مترادفات آتش را قوی و کارا نمی­دانست لذا کمتر از آن استفاده کرده­است. در مثنوی به «نار شهوت، نار حرص، نار حسد» برمی­خوریم امّا در دیوان او این کاربرد بسیار اندک است. در «آتش می»، «آتش و خورشید»، «آتش و خون»، آتش تجلی رنگ­ها است. در مقاله­ی حاضر به کارکردهای آتش در آثار منظوم مولانا پرداخته شده است.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی باهم‌آیی واژگانی در آثار منظوم و منثور مولانا در چارچوب نظریۀ نقش‌گرایی

در این مقاله نگارندگان باتوجه به ارتباطِ نزدیکِ زبان‌شناسی و ادبیات ازیک‌سو و نیز کارآییدستاوردهای زبان‌شناختی در زمینه شناخت و فهمِ بهترِ متونِ ادبیِ کلاسیک از سوی دیگر ، نظیر آثار مولانا ، ابتدا با مروری بر مطالعات انجام شده در زمینه باهم­آیی(ترکیب‌های واژگانی) از رویکرد‌های مختلفِ معنایی، ساختواژی و نحوی از سوی زبان­شناسان غیر ایرانی و ایرانی ، به بررسیِ دادهای تحقیق می‌پردازند. شایانِ ذکر است که محو...

full text

آتش عشق از دیدگاه مولانا

آتش یکی از چشمگیرترین پدیده­های عالم هستی با داشتن صفات برجسته­ای، همچون حیات­بخشی، مرگ­آفرینی، شورآفرینی، حرارت­بخشی، پاک­کنندگی، راه نمایی، حرکت به سوی معشوق وغیره در الهام­بخشی معانی مختلف همواره مورد توجّه اهل ادب و عرفان بوده­است. مولانا نیز به اقتضای مرام و مسلک خود در مقام تبیین اندیشه‌های عرفانی خود به خصوص اندیشه­های وحدت وجودی، از تمثیل آتش و ویژگی‌های آن بهره­های فراوان برده­است. درای...

full text

آتش عشق از دیدگاه مولانا

آتش یکی از چشمگیرترین پدیده­های عالم هستی با داشتن صفات برجسته­ای، همچون حیات­بخشی، مرگ­آفرینی، شورآفرینی، حرارت­بخشی، پاک­کنندگی، راه نمایی، حرکت به سوی معشوق وغیره در الهام­بخشی معانی مختلف همواره مورد توجّه اهل ادب و عرفان بوده­است. مولانا نیز به اقتضای مرام و مسلک خود در مقام تبیین اندیشه‌های عرفانی خود به خصوص اندیشه­های وحدت وجودی، از تمثیل آتش و ویژگی‌های آن بهره­های فراوان برده­است. درای...

full text

بررسی باهم آیی واژگانی در آثار منظوم و منثور مولانا در چارچوب نظریۀ نقش گرایی

در این مقاله نگارندگان باتوجه به ارتباطِ نزدیکِ زبان شناسی و ادبیات ازیک سو و نیز کارآییدستاوردهای زبان شناختی در زمینه شناخت و فهمِ بهترِ متونِ ادبیِ کلاسیک از سوی دیگر ، نظیر آثار مولانا ، ابتدا با مروری بر مطالعات انجام شده در زمینه باهم­آیی(ترکیب های واژگانی) از رویکرد های مختلفِ معنایی، ساختواژی و نحوی از سوی زبان­شناسان غیر ایرانی و ایرانی ، به بررسیِ دادهای تحقیق می پردازند. شایانِ ذکر است که محو...

full text

آب و آتش در آثار منظوم عطار و مولوی

آب و آتش دو عنصر مهم و اساسی جهان آفرینش که نزد تمامی اقوام و ملل همیشه محترم و ارزشمند بوده و شعرا و نویسندگان از آنها به همراه دیگر عناصر استفاده های فراوان کرده اند. این دو عنصر که دارای ریشه و پیشینه عمیق هستند نزد شعرا جلوه های گوناگون پیدا کرده اند. هریک از این کلمات (آب و آتش) دایرۀ وسیعی از معانی و تصاویر را در بر می گیرند که بسیار متناقض و متضاد یکدیگر هستند. در این پژوهش ما به تجلیا...

15 صفحه اول

حلاج در آثار مولانا

این مقاله به بازشناسی تصویر حلاج در آثار مولانا و واکاوی کلام مشهور «اناالحق» می‌پردازد و می‌خواهد نگاه مولوی را به احوال و آثار حلاج دنبال کند. مَشرب حلاج که مخالفان او از آن به «اتحاد» و «حلول» تعبیر می‌کنند، از نظر معتقدان او بیشتر به «استغراق» تعبیر می‌شود. مولانا در آثارش نام حلاج را به طور مکرّر ذکر کرده است. وی اندیشه حلاج را در آثار خود بازتاب داده و با همه مصایبی که بر حلاج رفته، او را س...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 8

pages  25- 60

publication date 2011-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023